Obecnie w Polsce jest ponad 30 dużych obiektów widowiskowo-sportowych, z których 23 wybudowano po 2000 roku. Koszty ich utrzymania w ciągu ostatnich kilku lat wzrosły nawet o kilkaset procent. Największy wpływ na to mają drastyczne podwyżki opłat za energię, ciepło i gaz. Dziś sztuką nie jest wybudować obiekt sportowy, lecz go utrzymać. Można jednak znacznie obniżyć koszty utrzymania takich nieruchomości, wyposażają je w inteligentne systemy sterowania.
Niebagatelne koszty
Obiekty sportowe są wysoce energochłonne. Energia jest zużywana przede wszystkim na chłodzenie, wentylację, oświetlenie oraz ogrzewanie w różnych obszarach areny. Przykładowe zestawienie za sezon:
- Boisko piłkarskie pełnowymiarowe – koszt energii elektrycznej 64 800 zł, koszt gazu ziemnego 276 000 zł, koszty stałe (za sezon) 35 000 zł.
- Boisko piłkarskie Orlik – koszt energii elektrycznej 19 700 zł, koszt gazu ziemnego 91 200 zł, koszty stałe (za sezon) 20 000 zł.
- 4 korty tenisowe – koszt energii elektrycznej 31 900 zł, koszt gazu ziemnego 115 200 zł, koszty stałe (za sezon) 25 000 zł.
Powyższe kwoty są wartościami szacunkowymi na podstawie danych z kilku obiektów sportowych. Rzeczywiste zużycie energii jest przede wszystkim uzależnione od intensywności i czasu użytkowania obiektu, utrzymywanej w nim temperatury, warunków pogodowych, lokalizacji oraz rodzaju zastosowanej nawierzchni.
Zintegrowany system sterowania do monitorowania zużycia energii
W przypadku obiektów widowiskowo-sportowych zalecane jest, aby nie koncentrować się wyłącznie na automatyzacji poszczególnych systemów w nich funkcjonujących takich, jak np. HVAC, bezprzewodowe sterowanie oświetleniem itp., lecz na ich pełnej integracji. Informacje gromadzone z różnych czujników pozwalają lepiej ocenić aktualną sytuację i w pełni kontrolować pracę poszczególnych urządzeń oraz zużycie energii elektrycznej.
Dzisiejsze systemy automatyki budynkowej, wykorzystywane są nie tylko jako zdalne sterowanie domem, ale również jako system sterowania instalacjami HVAC w dużych obiektach użytku publicznego. Stosuje się je także jako monitor zużycia energii elektrycznej do zarządzania i pomiaru zużycia mediów (prądu, ciepła, gazu, wody). Dzięki nim możliwa jest zaawansowana kontrola wielu parametrów jednocześnie takich, jak np.: zdalne sterowanie roletami zewnętrznymi, włączanie i wyłączanie przesyłu mediów, ograniczanie ogrzewania, sterowanie oświetleniem itp.
Nowoczesne, inteligentne systemy oferują możliwość opracowania harmonogramów uporządkowanego, sekwencyjnego przygotowania obiektu sportowego na przyjęcie kibiców (tzw. optymalny start). Co istotne, takie systemy powinny również posiadać funkcję uczenia się oraz możliwość adaptacji np. do zmiennych warunków pogodowych (m.in. dopasowanie parametrów pracy systemów klimatyzacji). W dużych obiektach sportowych przynosi to naprawdę pokaźne oszczędności na rachunkach za zużycie energii.
Przede wszystkim nowoczesne, bezprzewodowe sterowanie oświetleniem
System sterowania oświetleniem w obiektach sportowych to jeden z ważniejszych aspektów całej instalacji oświetleniowej. Powinien on zapewniać najwyższą wydajność oraz wytrzymałość na trudne warunki atmosferyczne. Szybkie gry zespołowe lub wymagające zawody lekkoatletyczne potrzebują jak najlepszego oświetlenia, które nie powoduje efektu olśnienia. Sterowanie oświetleniem WiFi powinno zapewniać optymalne dopasowanie parametrów światła do różnych wydarzeń, co zwiększy ilość widowisk, a tym samym przyniesie większe zyski dla obiektu.
Zróżnicowane wydarzenia widowiskowo-sportowe wymagają odmiennej oprawy. Możliwość zaprogramowania indywidualnych scen świetlnych dopasowanych do każdej formy widowisk pozwala wykreować odpowiednią atmosferę i znacząco podnieść komfort pracy obsłudze obiektu. Inteligentne sterowanie oświetleniem dzięki możliwości elastycznej zmiany natężenia światła oraz błyskawicznemu przejściu pomiędzy scenami zapewnia nie tylko wymierne oszczędności energii, ale również kompleksowe wykorzystanie przestrzeni, co przełoży się na większe zyski z inwestycji.
Wymagania i ekologiczne trendy
Co ważne, niektóre systemy instalowane zwłaszcza na stadionach piłkarskich są wręcz wymagane przez UEFA. W przypadku obiektów mających czwartą kategorię są to m.in. elektroniczne systemy kontroli dostępu, zdalne sterowanie bramą wejściową, mechaniczne systemy zliczające widzów w czasie rzeczywistym (chroniące przed fałszowaniem biletów oraz przepełnieniem obiektu), sterowanie roletami zewnętrznymi antywłamaniowymi, inteligentne systemy przeciwpożarowe, a także kamery umieszczane wewnątrz i na zewnątrz stadionu z możliwością zatrzymania obrazu oraz kolorowe monitory w pokoju kontroli.
Na całym świecie kompleksy sportowe są coraz częściej obiektami przyjaznymi środowisku naturalnemu. Wykorzystywana jest w nich energia odnawialna pochodząca z wiatru i promieni słonecznych. Obecnie coraz częściej w systemach zasilania obiektów i kompleksów sportowych wykorzystuje się panele fotowoltaiczne i inwertery do tychże paneli, które często połączone są również z systemem odpowiedzialnym za ogrzewanie, a nawet za sterowanie ogrzewaniem podłogowym w pomieszczeniach pracowniczych i użytkowych. Takie rozwiązania wymagają dodatkowej infrastruktury systemów sterowania, które powinny dodatkowo współpracować z elementami zarządzania energią i popytem, w odniesieniu do układów zasilania w energię elektryczną.
Zarządzanie tak złożoną infrastrukturą, nowoczesnymi systemami bezpieczeństwa, inteligentną automatyką budynkową oraz systemami multimedialnymi jest na pewno dużym wyzwaniem dla osób odpowiedzialnych za całokształt funkcjonowania obiektu sportowego. Inteligentny system sterowania kompleksem zapewnia integrację wszystkich instalacji i urządzeń, co pozwala na sprawne oraz wydajne zarządzanie stadionami i wielofunkcyjnymi halami widowiskowo-sportowymi.
